کدام واکسن ها در برابر کرونای اومیکرون اثری ندارند؟

طبق یک مطالعه جدید، واکسن‌های کووید-۱۹ جانسون و جانسون، سینوفارم چین و اسپوتنیک وی روسیه در برابر نوع جدید کرونا سویه اومیکرون موثر نیستند. این مطالعه همچنین نشان داد که این کاهش اثر گذاری واکسن، برای افراد واکسینه شده ای که قبلاً به ویروس آلوده شده بودند، کمتر بود. نوع omicron نگرانی‌هایی را در مورد توانایی آن برای فرار از مصونیت های ارائه شده توسط واکسن‌های پرمصرف ایجاد کرده است، به طوری که داروسازان واکسن‌های خود را به گونه‌ای طراحی می‌کنند بتواند سویه های جدید را نیز تا حدود زیادی پوشش دهد. بر اساس این مطالعه، واکسن‌های Moderna ،AstraZeneca و Pfizer همچنان در برابر omicron موثر هستند، اما میزان آنتی‌بادی در مقایسه با سویه ویروس اصلی که برای اولین بار در چین شناسایی شد، بسیار کمتر است.

اما در ابتدا باید بپرسیم واکسن ها چه کار می کنند؟

واکسن سیستم ایمنی را فعال می کند تا آنتی بادی هایی را تولید کند که در بدن شما باقی می مانند و هنگام قرار گرفتن مجدد در معرض ویروس، با آن به سرعت مبارزه می کند. 

تفاوت بین اثربخشی و کارایی واکسن چیست؟

همه واکسن‌های جدید باید تحت آزمایش‌های بالینی قرار بگیرند که در آن محققان واکسن‌ها را روی هزاران نفر آزمایش می‌کنند تا بررسی کنند که چقدر خوب کار می‌کنند و آیا ایمن هستند یا خیر.

اثربخشی و کارایی معمولاً به یکدیگر نزدیک هستند اما لزوماً یکسان نیستند. هنگامی که میلیون ها نفر واکسینه می شوند، نحوه عملکرد واکسن ها کمی با نتایج آزمایش متفاوت است. عوامل زیادی بر عملکرد یک واکسن در دنیای واقعی تأثیر می‌گذارند. انواع جدیدی مانند دلتا و omicron ممکن است شرایط را تغییر دهند. تعداد و سن افراد ثبت نام شده در آزمایشات مهم است. همچنین سلامت افرادی که واکسن را دریافت می کنند نیز مهم است. تمایز بین اثربخشی و کارایی واکسن نیز مهم است، زیرا یکی کاهش خطر حاصل از واکسن‌ها را در شرایط آزمایشی توصیف می‌کند و دیگری توضیح می‌دهد که چگونه این مقدار ممکن است در جمعیت‌هایی با سطوح مختلف مواجهه و انتقال، متفاوت باشد. 

چگونه کارایی و اثربخشی واکسن را محاسبه می کنند؟

هر دو شرکت فایزر و مدرنا گزارش دادند که واکسن های آنها بیش از ۹۰ درصد در پیشگیری از عفونت علامت دار کووید-۱۹ کارایی نشان داده اند. به روشی دیگر، در میان افرادی که واکسن را در آزمایش‌های بالینی دریافت کرده‌اند، خطر ابتلا به کووید-۱۹ در مقایسه با افرادی که واکسن دریافت نکرده‌اند، ۹۰ درصد کاهش یافته است. تصور کنید یک آزمایش واکسن انجام می دهید. شما ۱۰۰۰ نفر را برای دریافت واکسن در یک گروه تصادفی انتخاب می کنید. شما ۱۰۰۰ نفر دیگر را تصادفی انتخاب می کنید تا در گروه دیگر دارونما به آنها داده شود. می گویند ۲.۵ درصد از افراد در گروه واکسینه شده به COVID-19 مبتلا می شوند در حالی که ۵۰ درصد در گروه واکسینه نشده به کووید مبتلا می شوند. یعنی این واکسن ۹۵ درصد کارایی دارد. بنابراین ۹۵ درصد نشان دهنده کاهش نسبت بیماری در بین گروه واکسینه شده است. با این حال، واکسنی با اثربخشی ۹۵ درصد به این معنا نیست که ۵ درصد از افراد واکسینه شده به کووید-۱۹ مبتلا می شوند. این خبر حتی بهتر است: خطر ابتلا به بیماری شما تا ۹۵ درصد کاهش می یابد.
اثربخشی واکسن دقیقاً به همین روش محاسبه می شود اما از طریق مطالعات مشاهده ای تعیین می شود. در اوایل، واکسن‌ها بیش از ۹۰ درصد در پیشگیری از بیماری‌های شدید در دنیای واقعی مؤثر بودند. اما، به دلیل ماهیت خود، ویروس ها تغییر می کنند، و این امر می تواند کارایی را تغییر دهد. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که تا آگوست ۲۰۲۱، زمانی که دلتا در حال افزایش بود، واکسن فایزر در پیشگیری از بیماری شدید ساکنان خانه سالمندان که واکسینه شده بودند، ۵۳ درصد موثر بود. سن، مشکلات سلامت، کاهش ایمنی و سویه جدید همه سبب کاهش کارایی واکسن نسبت به اثربخشی آن شده بودند.

اثر واکسن های رایج روی کرونای اومیکرون

داده های اولیه در مورد اومیکرون و واکسن ها به سرعت در حال بررسی هستند و اثربخشی کمتر واکسن را نشان می دهند. بهترین تخمین ها نشان می دهد که واکسن ها حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد در پیشگیری از عفونت ها و ۷۰ درصد در پیشگیری از بیماری های شدید مؤثر هستند. یک مطالعه انجام شده در آلمان نشان داد که آنتی‌بادی‌های موجود در خون جمع‌آوری‌شده از افرادی که کاملاً با Moderna و Pfizer واکسینه شده‌اند، کارایی کمتری در خنثی‌سازی واریانت omicron نشان می‌دهند. سایر مطالعات کوچک در آفریقای جنوبی و انگلستان نیز کاهش قابل توجهی را در میزان هدف گیری آنتی بادی ها بر نوع omicron نشان دادند. انتظار می‌رود عفونت‌های پیش‌رونده بیشتری همراه با کاهش توانایی سیستم ایمنی در تشخیص اومیکرون در مقایسه با سایر انواع آن وجود داشته باشد.

آیا دوز تقویت کننده واکسن کرونا در برابر اومیکرون ایمنی ایجاد می کند؟

داده‌های اولیه نشان می‌دهد که دوز سوم به تقویت پاسخ ایمنی و محافظت در برابر omicron کمک می‌کند، با برآورد اثربخشی ۷۰ تا ۷۵ درصد. فایزر گزارش داده است که افرادی که دو دوز از واکسن آن را دریافت کرده اند، مستعد ابتلا به عفونت از omicron هستند، اما تزریق سوم فعالیت آنتی بادی علیه ویروس را بهبود می بخشد.  دوزهای تقویت کننده می توانند مقدار آنتی بادی ها و توانایی سیستم ایمنی فرد را برای محافظت در برابر omicron افزایش دهند. با این حال، برخلاف ایالات متحده، بسیاری از کشورهای جهان به دوزهای تقویت کننده دسترسی ندارند.

سخنی از مجموعه گرین پایش

علی‌رغم کاهش اثربخشی واکسن‌ها علیه omicron، واضح است که واکسن‌ها کار می‌کنند و یکی از بزرگترین دستاوردهای بهداشت عمومی هستند. واکسن ها سطوح مختلف اثربخشی را دارند و هنوز هم مفید هستند. واکسن آنفولانزا معمولاً ۴۰ تا ۶۰ درصد مؤثر است و سالانه از بیماری در میلیون‌ها نفر و بستری شدن بیش از ۱۰۰ هزار نفر در بیمارستان جلوگیری می‌کند. در نهایت، واکسن ها نه تنها از کسانی که واکسینه شده اند، بلکه از کسانی که نمی توانند واکسینه شوند نیز محافظت می کند. احتمال شیوع COVID-19 در افراد واکسینه شده کمتر است، که عفونت های جدید را کاهش می دهد و به طور کلی از جامعه محافظت می کند.

برای مشاوره آنلاین کرونا کلیک کنید