در حالی که تب، خستگی و سرفه خشک شایع ترین علائم عفونت کووید-۱۹ هستند، ممکن است با سرفه مرطوب تولید کننده مخاط نیز مواجه شوید. سرفه های خشک یکی از علائم شایع کووید-۱۹ است، اما حدود یک سوم بیماران مبتلا به کووید، مخاط غلیظ را سرفه می کنند و احتقان ریه را تجربه می کنند. در این پست به شما می گوییم که از چه داروها، درمانهای خانگی و تمرینهایی میتوانید برای رفع احتقان ریه استفاده کنید.
موکوس چیست؟
موکوس مایع غلیظی است که توسط راه های هوایی شما تولید می شود تا آنها را شفاف و مرطوب نگه دارد. همچنین به عنوان یک سد محافظ برای جلوگیری از ورود میکروب ها عمل می کند. اغلب به آن خلط می گویند. مخاط در حفظ عملکرد بدن شما و جلوگیری از ابتلا به میکروب ها مهم است. غشاهای مخاطی، بافت هایی که مخاط را می سازند، در بسیاری از نقاط بدن یافت می شوند. آنها مجرای تنفسی از جمله بینی، گلو و ریه ها و دستگاه گوارش شما از جمله دهان، مری، معده و روده را می پوشانند. آنها همچنین در دستگاه تناسلی زنان و چشم نیز یافت می شوند. در سیستم تنفسی (دهان، بینی، گلو و ریه ها)، مخاط میکروب هایی را که در طول روز در آنها تنفس می کنید به دام می اندازد و به بدن کمک می کند تا از شر آنها خلاص شود. برآمدگی های ریز مو مانند به نام مژک بر روی غشاهای مخاطی، مخاط کثیف را به سمت بالا و خارج از ریه ها حرکت می دهد.
مخاط معمولاً شفاف است، اما می تواند سفید، زرد یا رنگ های دیگر باشد. می تواند از غلیظ تا بسیار نازک تر و روان تر متفاوت باشد، برای مثال زمانی که عفونت یا التهاب بدن را وادار میکند که مخاط غلیظتر و چسبناکتری بسازد تا از گسترش و رشد عفونت جلوگیری کند. شما معمولا بدون اینکه بدانید این مخاط کثیف را می بلعید. اما زمانی که بدن شما در تلاش برای مبارزه با یک میکروب مهاجم است، غشاهای مخاطی شما حتی بیشتر از آن استفاده می کنند. در نهایت سرفه و عطسه با چکه های بعد از بینی و آبریزش بینی انجام می شود زیرا بدن شما مخاط و میکروب ها را از مجرای تنفسی شما پاک می کند.
هنگامی که سالم هستید، مخاط معمولاً شفاف است. اگر عفونت دارید، ممکن است سفید یا زرد و کدر باشد و پروتئینها و گلبولهای سفید خون آزاد شده توسط بدن برای مقابله با میکروب آزاد میشوند. حتی مواقعی وجود دارد که ممکن است رنگهایی دیگر داشته باشد که شامل:
• اگر سرفه یا التهاب به سینوس ها یا مجاری تنفسی آسیب رسانده باشد، مخاط ممکن است رنگ صورتی ناشی از کمی خون داشته باشد.
• مخاط قهوه ای ممکن است به این معنی باشد که شما در تماس زیاد با خاک و غبار بوده اید.
• اگر سیگاری هستید یا بیماری ریوی دارید، مخاط سیاه یا قهوه ای تیره ممکن است ایجاد شود.
چگونه کووید-۱۹ بر ریه ها تأثیر می گذارد؟
کووید-۱۹ بیماری ناشی از ویروس SARS-CoV-2 است که برای اولین بار در نوامبر ۲۰۱۹ در چین ظاهر شد. این بیماری سلول هایی را که راه های هوایی را پوشانده اند، به ویژه غشاهای مخاطی را آلوده می کند. این عفونت بافتهای ریه را ملتهب میکند، از جمله بافتهایی که اکسیژن و دیاکسید کربن را بین خون و هوا عبور می دهند. وقتی این بافتها (آلوئولها) متورم و پر از مایع شوند، تنفس را سختتر میکنند، و کار ریهها برای رساندن اکسیژن به بدن و دفع مواد زائد دشوارتر می شود. هنگامی که عفونت کووید-۱۹ شدید می شود، ریه ها متورم می شوند و پر از مایع می شوند، وضعیتی که به آن ذات الریه می گویند. این معمولاً همان چیزی است که باعث مشکلات تنفسی در عفونتهای کووید-۱۹ میشود و در موارد شدید ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان با اکسیژن یا دستگاه تنفس مصنوعی باشد. هنگامی که ذات الریه شدید باشد، می تواند باعث آسیب طولانی مدت ریه و علائم طولانی مدت شود که ممکن است ماه ها یا حتی تا یک سال طول بکشد تا بهبودی حاصل شود. عفونت و التهاب بافتهای ریه، از جمله راههای هوایی، میتواند باعث تولید بیش از حد مخاط شود که سپس منجر به سرفههای مرطوب و مولد میشود.
پاکسازی مخاط باعث از بین رفتن عفونت شما نمی شود، اما می تواند به تنفس بهتر و افزایش کیفیت زندگی کمک کند. در اینجا چند راه برای درمان مخاط اضافی در ریه ها وجود دارد.
داروهای تجویزی
اگر در هنگام ابتلا به عفونت کووید-۱۹ با مخاط و سرفه مشکل دارید، پزشک می تواند یکی از دو داروی تجویزی به نام موکولیتیک را تجویز کند. اینها مخاط ریه های شما را نازک می کنند و سرفه کردن را آسان تر می کنند.
• ممکن است برومهکسین تجویز شود. مطالعات نشان می دهد که ممکن است شدت علائم را در بیماران بستری کووید-۱۹ کاهش دهد.
هر دوی این داروها مخاط را رقیق میکنند و به شما کمک میکنند تا سرفه کنید، اما از طریق مکانیسمهای متفاوتی نسبت به خلطآورهای بدون نسخه (OTC) حاوی گایفنزین عمل میکنند. اگر سرفههای مرتبط با کووید-۱۹ طولانیمدت است یا احتقان قفسه سینهتان باعث مشکلات تنفسی میشود، ممکن است برای بهبود سلامت و قدرت ریهتان به فیزیوتراپی نیاز داشته باشید.
درمان های بدون نسخه
اکسپکتورانت ها (مانند موسینکس یا هر چیزی که دارای ماده موثره گایفنزین است) مخاط را رقیق کرده و سرفه را آسان تر می کند. این باعث نمیشود کمتر سرفه کنید، اما سرفهها را روان تر کرده و راههای هوایی را راحتتر میکند. این داروها برای کمک به سرفه کردن احتقان قفسه سینه بهترین عملکرد را دارند. داروهای ضد احتقان (مانند سودافد یا هر چیز دیگری با سودوافدرین) رگ های خونی در غشاهای مخاطی، به ویژه در سینوس ها را منقبض می کند و تولید مخاط را کند می کند. آن ها برای احتقان بینی بهترین کار را دارند.
درمان های خانگی
به غیر از داروها، درمان های خانگی دیگری نیز وجود دارد که می توانید برای رفع احتقان قفسه سینه خود امتحان کنید.
• از یک مرطوب کننده یا بخارساز استفاده کنید.
• صورت خود را با یک پارچه گرم و مرطوب آرام کنید یا با صورت خود روی یک کاسه آب داغ نفس بکشید.
• تنفس عمیق و تمرینات موضعی را امتحان کنید.
• سعی کنید سینوس های خود را با دستگاه شستشوی بینی یا اسپری بینی بشویید.
• هنگام خواب یا دراز کشیدن قفسه سینه خود را بالا نگه دارید.
تمرینات تنفسی برای پاکسازی ریه های کرونایی
اگر پس از عفونت تنفسی در پاکسازی مخاط از ریه های خود مشکل دارید، این تمرینات ممکن است به شما کمک کند. در اینجا چهار نوع ورزش به شما معرفی می شود. دو مورد اول تمرینات تنفسی هستند که از تنفس شما برای تقویت ریه ها و کمک به دفع مخاط استفاده می کنند. دو مورد دوم تمرینات موضعی هستند که از جاذبه برای کمک به خارج کردن مخاط از ریه ها استفاده می کنند.
۱. تمرین تنفس عمیق
این تمرین ریه های شما را بزرگ می کند و به پاکسازی مخاط از آن ها کمک می کند. برای انجام این تمرین می توانید دراز کشیده یا نشسته باشید، فقط قفسه سینه و شانه های خود را در وضعیتی راحت نگه دارید:
• یک دست را روی شکم و دست دیگر را روی سینه قرار دهید تا حرکات تنفسی خود را احساس کنید.
• از طریق بینی عمیقاً نفس بکشید و احساس کنید شکم شما به بیرون منبسط می شود.
• به آرامی از طریق دهان نفس بکشید، ریه های خود را خالی کرده و شکم خود را منقبض کنید.
• سه تا پنج بار این حرکت را تمرین کرده و چندین بار در روز تکرار کنید.
۲. تمرین حبس نفس
این تمرین می تواند به گشاد شدن ریه ها، حفظ حرکت و انعطاف ماهیچه ها و تقویت سرفه برای پاکسازی مخاط کمک کند. میتوانید این تمرین را چند بار در روز انجام دهید، اما مطمئن شوید که حداقل یک ساعت بعد از خوردن یا نوشیدن صبر کردهاید و در صورت احساس درد آن را متوقف کنید:
• تمام نفس را از ریه خود بیرون کنید.
• یک نفس کوچک بکشید و نگه دارید تا زمانی که به هوای بیشتری نیاز داشته باشید.
• یک نفس کوچک دیگر بدون انجام نفس کامل بکشید.
• نفس های کوچک را بدون بازدم تکرار کنید تا زمانی که دیگر نتوانید نفس بکشید.
• سپس نفس خود را تا پنج ثانیه حبس کنید.
• تمام حجم هوا را از ریه های خود خارج کنید.
۳. تمرین دراز کشیدن به پشت
برای انجام تمرینات وضعیتی، حداقل یک ساعت بعد از غذا صبر کنید. اگر احساس بیماری می کنید یا اگر این وضعیت باعث تشدید سوزش سر دل شما می شود، دست از کار بکشید. این موقعیت می تواند به بیرون راندن مخاط از ریه ها با استفاده از جاذبه کمک کند:
• به پشت دراز بکشید.
• سر خود را صاف نگه دارید و زانوهای خود را خم کنید.
• باسن خود را با بالش نگه دارید تا بالاتر از سینه شما قرار گیرند.
• حداقل پنج دقیقه در این حالت بمانید.
• در صورت تمایل سعی کنید چند نفس عمیق بکشید.
۴. تمرین دراز کشیدن به پهلو
قبل از انجام این تمرین حداقل یک ساعت بعد از غذا صبر کنید و اگر احساس بیماری یا سوزش سر دل دارید آن را متوقف کنید. این تمرین می تواند به بیرون راندن مخاط از ریه ها با استفاده از نیروی جاذبه کمک کند:
• به پهلو دراز بکشید.
• سر خود را صاف نگه دارید و در صورت نیاز آن را با دستان خود نگه دارید.
• باسن خود را با یک بالش نگه دارید تا از سینه شما بالاتر باشد.
• حداقل پنج دقیقه در این حالت بمانید.
• اگر می توانید نفس عمیق بکشید.
• دراز کشیدن به پهلوی دیگر را تکرار کنید.
سرفه یکی از علائمی است که می تواند در سندرم پس از کووید (که به عنوان کووید طولانی نیز شناخته می شود) باقی بماند. برای برخی از بیماران کووید-۱۹، سرفه، خستگی، درد و مه مغزی آنها برای هفته ها یا حتی ماه ها پس از عفونت اولیه با آن ها باقی می ماند. یکی از علائم رایج کووید-۱۹ طولانی سرفه است. وقتی تست ویروس منفی می شود دیگر مسری نیستید، اما داشتن علائم مدت ها پس از کاهش عفونت و زندگی با آن دشوار است. با پزشک خود در مورد چگونگی درمان علائم طولانی کووید-۱۹ صحبت کنید. اگر در هر زمینه ای از حوزه سلامت، خصوص کووید-۱۹ و سایر بیماری های عفونی، ابهامات و نگرانی هایی دارید، می توانید از طریق مشاوره آنلاین گرین پاس مشکلات سلامتی خود را با پزشکان باتجربه این مجموعه به اشتراک بگذارید و بهترین گزینه های درمانی را دریافت کنید.