دارو درمان HIV، درحال حاضر ستون اصلی درمان عفونت HIV است. در حال حاضر بیش از 40 دارو برای درمان HIV در دسترس است. این داروها ضد ویروسی هستند و با مسدود کردن یک مرحله از چرخه زندگی ویروس، از تکثیر آن جلوگیری میکنند. این داروها به شش گروه مختلف تقسیم شدهاند که اصولاً بر اساس مرحلهای از چرخه زندگی ویروس که مهار میکنند، طبقه بندی می شوند.
در حالی که داروهای ضد ویروسی، HIV را درمان نمیکنند، اما میتوانند آن را به یک بیماری مزمن قابل کنترل تبدیل کنند و به افراد مبتلا به HIV این امکان را بدهند که زندگی طولانی و سالمی داشته باشند. تا سال 2022 بیش از 48 دارو درمان HIV توسط سازمان غذا و دارو آمریکا تایید شده است. که این امر نشان دهنده پیشرفت قابل توجهی در زمینه درمان HIV می باشد.
دو نوع اصلی داروهای تایید شده عبارتند از:
• داروهای ترکیبی با دوز ثابت (۲۲ مورد): این داروها دو یا چند داروی ضد ویروس را در یک قرص برای سهولت مصرف ترکیب می کنند.
مطالعه مقاله آیا HIV قابل درمان است؟ به شما پیشنهاد می شود.
کابنووا(Cabenuva): دوران جدیدی از دارو درمان HIV به صورت تزریقی
کابنووا نشان دهنده پیشرفتی قابل توجهی در زمینه دارو درمان HIV می باشد. چرا که این دارو اولین داروی درمانی ضد ویروسی است که به افراد مبتلا به عفونت HIV اجازه می دهد، یک بار در ماه یا هر دو ماه یک بار تزریق دارو را داشته باشند. این امر برای برخی از افراد مبتلا به HIV جایگزین مناسبی برای داروهای خوراکی روزانه است. به طور کلی، این امر بر افزایش اثربخشی و سهولت گزینههای درمانی برای HIV تاکید میکند.
کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما در این زمینه می باشند.
درمان ضد ویروسی برای HIV که به اختصار ART نامیده میشود، دائماً در حال پیشرفت است. هر چه دارو درمان HIV جدیدتر باشد مزایای بسیار بیشتری برای بیماران دارند، به عنوان مثال:
• دوام بیشتر: این داروها ممکن است برای مدت طولانیتری موثر باقی بمانند و نیاز به تغییر مکرر دارو را کاهش دهند.
• کاهش خطر مقاومت دارویی: این امر برای موفقیت در درمان طولانی مدت ضروری است، زیرا مقاومت میتواند داروهای قدیمی را بیاثر کند.
در قدیم، ART شامل تجویز پیچیدهای از سه داروی مجزا بود که اغلب به عنوان «کوکتل» شناخته میشد. پیشرفتهای صورت گرفته در طراحی دارو منجر به موارد زیر شده است:
• عملکرد بهبود یافته: عملکرد دارو به نحوه جذب، توزیع و دفع داروها در بدن اشاره دارد. این پروسه در دارو درمان HIV، بسیار بهبود یافته و می تواند درمان موثرتری را با داروهای کمتری امکانپذیر کند.
• نیمه عمر طولانی تر دارو: منظور از نیمه عمر دارو، مدت زمانی است که طول میکشد تا نصف دارو از بدن دفع شود. نیمه عمر طولانیتر به این معنی است که دوزهای کمتر و با فاصله زمانی بیشتری ممکن است امکانپذیر باشد. که این امر سختی مصرف دارو را برای افراد مبتلا کمتر می کند.
در نتیجه، برخی از افراد مبتلا به HIV اکنون میتوانند از راه های درمانی سادهتر با استفاده از تنها دو داروی ترکیبی (که در یک قرص واحد ترکیب شدهاند) استفاده کنند.
به طور کلی، این پیشرفتها نشاندهنده تغییر مثبتی در مصرف دارو درمان HIV است و راحتی بیشتر، کیفیت زندگی بهتر و نتایج بهتری را در درازمدت برای افراد مبتلا به HIV به ارمغان میآورد.
دارو درمان HIV دائماً در حال پیشرفت است و داروهای جدیدتر و مؤثرتر برای درمان مبتلایان توسط متخصصین تجویز می شود. از سال ۲۰۱۰ داروهای ضد ویروسی جدیدی معرفی شدهاند که گزینههای درمانی بهتری برای افراد مبتلا به HIV می باشند. برخی از داروهای قدیمیتر، در حالی که نقش بسیار مهمی در درمان HIV داشتهاند، دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرند. چرا که داروهای جدیدتر و مؤثرتر با عوارض جانبی کمتر در دسترس قرا گرفته اند و متخصصین معتقدند احتمال مقاومت دارویی در صورت استفاده طولانی مدت، در داروهای جدید بسیار کمتر است.
چند نمونه از داروهایی که دیگر تجویز نمی شود:
• اینویریز Invirase (saquinavir)
• رسکریپتور (Rescriptor) (delavirdine)
• ویدکس (Videx) (didanosine)
• ویراسپت (Viracept) (nelfinavir)
• زرت (Zerit) (stavudine)
برای درمان HIV، مشورت با یک متخصص عفونی بسیار مهم است. آن ها میتوانند:
• بر اساس شرایط خاص شما، موثرترین و بهروزترین داروها را توصیه کنند.
• عوارض جانبی احتمالی را کنترل کرده و در صورت نیاز، درمان شما را تنظیم کنند.
در صورت داشتن هرگونه سوال در این زمینه می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
انواع مختلف دارو درمان HIV
داروهای مهارکننده ورود و اتصال ویروس HIV
مهارکننده های ورود و اتصال ویروس، دستهای از داروهای ضد ویروسی هستند که برای درمان عفونت HIV مورد استفاده قرار میگیرند. همانطور که از نامشان پیداست، این داروها در مرحله اول عفونت HIV دخالت می کنند.
برخلاف برخی از داروهای ضد ویروسی که مراحل بعدی چرخه حیات ویروس را هدف قرار میدهند، این داروها بر جلوگیری از ورود ویروس به سلولهای میزبان در وهله اول تمرکز میکنند. به این صورت که HIV برای اتصال و ورود به سلولهای انسان، از پروتئینهای خاصی روی سطح سلول ها استفاده میکند. این داروها به این پروتئینها روی سطح سلول متصل میشوند و در واقع محلهای اتصال برای HIV را مسدود میکنند. بدون مکانی برای اتصال، ویروس نمیتواند وارد سلول شود و تکثیر پیدا کند و در نتیجه عفونت را در همان مراحل اولیه متوقف میکنند.
انواع مختلف داروهای مهارکننده ورود و اتصال ویروس HIV
• دو نوع اصلی وجود دارد:
o مهارکنندههای همجوشی: این داروها با فرآیند ترکیب پوشش ویروسی با غشای سلول میزبان تداخل کرده و از تزریق مواد ژنتیکی ویروس به سلول جلوگیری میکنند.
این داروها گزینه با ارزشی برای افرادی هستند که نسبت به سایر داروهای ضد ویروس مقاومت ایجاد کردهاند وهمچنین ممکن است عوارض جانبی کمتری نسبت به برخی دیگر از داروها داشته باشند.
باید به این نکته توجه داشته باشیم که این داروها درمان قطعی برای HIV نیستند ولی می توانند نویدبخش پیشرفت های خوبی در زمینه درمان HIV باشند.
داروهای مهارکننده انتقالی ویروس HIV
مهارکننده های انتقالی، سلاح قدرتمندی برای مبارزه با ویروس HIV هستند. عملکرد آن ها به این صورت است که برخلاف برخی از داروهای ضد ویروس که تکثیر ویروس را هدف قرار میدهند، مهارکننده های انتقالی روی مرحله خاصی به نام ادغام یا ترکیب تمرکز میکنند .
در این مرحله،HIV مواد ژنتیکی خود (RNA) را با DNA سلول میزبان ترکیب میکند. این امر به ویروس اجازه میدهد تا با ایجاد تغییراتی در درون سلول، باعث تولید نسخههای جدیدی از خود شود.
در این قسمت نحوه عملکرد این داروها را توضیح می دهیم:
اینتگراز(integrase) آنزیمی است که توسط HIV تولید میشود و برای مرحله ترکیب ضروری است. مهارکننده های انتقالی مانند دستبندهای بسیار ریزی عمل میکنند. آن ها به اینتگراز متصل میشوند و از عملکرد صحیح آن جلوگیری مینمایند. بدون آنزیم اینتگراز، HIV نمیتواند مواد ژنتیکی خود را با DNA سلول میزبان ترکیب کند. این امر باعث توقف تکثیر ویروس می شود و از تشکیل ذرات جدید HIV جلوگیری مینماید.
مزایای مهارکنندههای انتقالی:
• میتوانند بخشی از یک رژیم تک قرصی راحت تر برای درمان باشند.
• به طور کلی نسبت به برخی دیگر از داروهای ضد ویروسی، عوارض جانبی کمتری دارند.
لازم است در این قسمت این نکته را یادآوری کنیم که این داروها درمان قطعی برای HIV نیستند، اما میتوانند ویروس را به طور قابل توجهی کنترل کنند. همچنین این داروها زمانی که همراه با سایر داروهای ضد ویروس استفاده شوند، برای جلوگیری از ایجاد مقاومت دارویی مؤثرتر هستند.
در مجموع، مهارکنندههای انتقالی نشاندهنده پیشرفت قابل توجهی در زمینه دارو درمان HIV هستند و ابزاری قدرتمند برای کنترل ویروس و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به HIV ارائه میدهند.
کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما در این زمینه می باشند.
داروهای مهارکننده نوکلئوزیدی رونوشت معکوس ویروس HIV
مهارکنندههای نوکلئوزیدی رونوشت معکوس (NRTI) یکی از راه های اصلی درمان HIV هستند. در اینجا نحوه عملکرد آن ها و نقششان در مبارزه با ویروس را برای شما شرح می دهیم.
هدف قرار دادن رونوشت معکوس به این صورت است که:
• NRTI ها مانند تلههای مولکولی عمل میکنند. آن ها شباهت زیادی به قطعات سازندهای دارند که HIV برای ساخت DNA خود نیاز دارد.
• هنگامی که NRTI ها در زنجیره DNA ویروسی گنجانده میشوند، باعث توقف فرآیند میشوند.
• زنجیره DNA تغییر یافته، عملکردی نخواهد داشت و از ایجاد نسخههای جدید HIV جلوگیری میکند.
در مجموع، NRTI ها ابزاری قدرتمند در مبارزه با HIV هستند و به طور کلی قابل تحمل هستند و عوارض جانبی قابل مدیریتی دارند. همچنین در ترکیبات راحت تک قرصی با سایر داروهای ضد ویروسی در دسترس هستند.
توجه به این نکته ضروری است که این داروها درمان قطعی برای HIV نیستند، اما میتوانند ویروس را به طور مؤثر سرکوب کنند. همچنین لازم به ذکر است که در برخی موارد، استفاده طولانی مدت میتواند منجر به مقاومت دارویی شود. به همین دلیل ترکیب NRTI ها با سایر داروهای ضد ویروس برای جلوگیری از این امر ضروری است.
داروهای مهارکنندههای غیر نوکلئوزیدی رونوشت معکوس ویروس HIV
با یک مثال ساده شروع می کنیم: تکثیر HIV را به عنوان یک سالن رقص شلوغ تصور کنید، جایی که ویروس برای جفت شدن با سلولهای انسانی و تکثیر خود به آنزیمهای خاصی (پروتئینها) نیاز دارد. NNRTI ها مانند مهمان های ناخوانده عمل میکنند و به طور خاص آنزیمی به نام رونوشت معکوس، که یک بازیگر کلیدی در رقص ویروسی است، را هدف قرار میدهند.
نحوه عملکرد NNRTI ها برخلاف مهارکنندههای نوکلئوزیدی رونوشت معکوس (NRTI) که تقلیدی از قطعات سازنده DNA ویروسی هستند، مستقیماً در تشکیل DNA اختلال ایجاد نمیکنند. در عوض، آن ها به جای دیگری روی آنزیم رونوشت معکوس متصل میشوند، درست مانند اینکه در رقص روی پایشان پا بگذارند. این کار باعث اختلال در عملکرد صحیح آنزیم میشود و در واقع ویروس را از ادامه مسیر و تکثیر مواد ژنتیکی خود باز میدارد.
در مجموع، NNRTI ها سلاح باارزشی در مبارزه با HIV هستند و در مقایسه با NRTI ها، مکانیسم عملکرد متفاوتی ارائه میدهند که میتواند برای افرادی که نسبت به NRTI ها مقاومت پیدا کردهاند، مفید باشد. این داروها به طور کلی قابل تحمل هستند و عوارض جانبی آن ها با برخی دیگر از داروهای ضد ویروسی متفاوت است. همچنین میتوانند بخشی از یک درمان راحت تک قرصی باشند.
این داروها هم، مانند گروه های قبلی درمان قطعی برای HIV نیستند، اما میتوانند ویروس را به طور مؤثر سرکوب کنند. همچنین لازم به ذکر است که در برخی موارد، استفاده طولانی مدت از این داروها هم میتواند منجر به مقاومت دارویی شود. به همین دلیل ترکیب NNRTIها با سایر داروهای ضد ویروس برای جلوگیری از این امر ضروری است.
داروهای مهارکننده پروتئاز ویروس HIV
این بار از شما می خواهیم ویروس HIV را مانند یک نجار ماهر تصور کنید که در حال ساختن نمونههایی از خودش درون سلولهای شماست. مهارکننده های پروتئاز مانند قیچیهای ریزی عمل میکنند که توانایی کار کردن نجار را مختل میکنند. HIV برای برش پروتئینهای ویروسی به قطعات کوچکتر و کاربردی، به آنزیم ویژهای به نام پروتئاز (Protease) وابسته است. این قطعات برای کنار هم قراردادن ذرات جدید HIV ضروری هستند.
عملکرد مهارکنندههای پروتئاز به گونهای طراحی شده است که به طور کامل در محل فعال پروتئاز قرار می گیرند، مانند کلیدی که در قفل جا میافتد. با "قفل شدن" پروتئاز، این آنزیم نمیتواند پروتئینهای ویروسی مورد نیاز HIV را برای ساخت نسخههای جدید برش دهد. این امر به طور مؤثر تکثیر HIV را متوقف میکند و از گسترش ویروس در بدن شما جلوگیری میکند.
این داروها همچنین در سرکوب بار ویروسی HIV بسیار مؤثر هستند و میتوانند بخشی از یک درمان راحت تک قرصی باشند. به طور کلی قابل تحمل هستند و عوارض جانبی آن ها از برخی دیگر از داروهای ضد ویروس کمتر است.
این داروها هم مانند گروه های قبلی که موردبحث قرار گرفتند درمان قطعی برای HIV نیستند، اما میتوانند ویروس را به طور مؤثر سرکوب کنند. همچنین لازم به ذکر است که در برخی موارد، استفاده طولانی مدت از این داروها هم میتواند منجر به مقاومت دارویی شود. به همین دلیل ترکیب مهارکنندههای پروتئازبا سایر داروهای ضد ویروس برای جلوگیری از این امر ضروری است.
داروهای تقویت کننده عملکرد (Pharmacokinetic) دارویی
در ابتدا لازم به توضیح است که بدانید Pharmacokinetic یک اصطلاح است که به نحوه جذب، توزیع و دفع دارو در بدن اشاره می کند. این گروه از داروها به عنوان عوامل تقویت کننده شناخته میشوند، مانند دستیاران پشت صحنه در دنیای داروها، به ویژه داروهای هدفمند برای درمان HIV.
گروهی از جنگجویان قدرتمند را تصور کنید که با HIV مبارزه میکنند (داروهای ضد ویروسی) این جنگجویان بسیار مؤثر هستند، اما گاهی اوقات اثربخشی آن ها به مرور زمان کاهش پیدا می کند. در اینجا این تقویت کنندهها وارد عمل میشوند. آن ها مانند یک تیم پشتیبانی برای جنگجویان عمل میکنند و به آن ها کمک می کنند تا برای مدت طولانیتری، قوی و کارآمد باقی بمانند.
این داروهای تقویت کننده به دو روش اصلی به داروهای ضد ویروسی کمک می کنند:
2- تقویت جذب: در برخی موارد، ممکن است بدن دارو را به طور مؤثر جذب نکند. تقویت کنندهها میتوانند جذب دارو را در روده بهبود ببخشند و منجر به غلظتهای بالاتر در جریان خون میشود.
این داروها مزایایی هم دارند از جمله اینکه امکان استفاده از دوزهای پایینتری از داروی اصلی را فراهم میکند و باعث می شوند که عوارض جانبی کاهش پیدا کنند. همچنین به حفظ سطوح ثابت دارو در جریان خون کمک میکنند که این امر برای درمان موثر HIV ضروری است و مورد دیگر اینکه میتوان آن ها را با انواع داروهای ضد ویروسی ترکیب کرد تا رژیم درمانی شخصیتری ایجاد شود.
باید به این نکته توجه داشته باشیم که همه داروهای ضد ویروسی به تقویت کننده برای عملکردشان نیاز ندارند. خود تقویتکنندهها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، بنابراین مشورت با یک متخصص بیماری های عفونی ضروری است.
درسته که آن ها HIV را درمان نمیکنند، اما به طور قابل توجهی به اثر بخشی درمان اصلی کمک می کنند. در مجموع، تقویت کنندهها نقش حیاتی در بهینهسازی درمان HIV ایفا میکنند. آن ها اطمینان می دهند که داروهای ضد ویروسی برای مدت طولانیتری فعال باقی بمانند و در نتیجه منجر به کنترل بهتر ویروس و بهبود نتایج سلامتی برای افراد مبتلا به HIV میشوند.
داروهای مهارکننده کپسید ویروس HIV
این داروها دستهای جدید و هیجانانگیز از داروها در مبارزه با HIV هستند. عملکرد این داروها با هدف قرار دادن هسته ویروس به این صورت است که:
برخلاف اکثر داروهای ضد ویروس که پس از ورود HIV به سلول، آن را هدف قرار میدهند، این داروها روی مرحلهای حیاتی در اوایل فرآیند تمرکز میکنند. آن ها روی capsid که پوسته پروتئینی محافظتکننده مواد ژنتیکی HIV (RNA) است، تمرکز میکنند.
مهارکنندههای کپسیدی به نقاط خاصی روی پوسته انتقالی متصل میشوند. این اتصال، ساختار و عملکرد انتقالی ویروس را به چند طریق مختل میکند:
• اختلال در کنار هم قرار دادن ویروس HIV: کپسید همچنین درکنار هم قرار دادن ذرات جدید HIV نقش دارد. این داروها با مختل کردن عملکرد کپسید، میتوانند از تکثیر ویروس و ساخت نسخههای جدید آن جلوگیری کنند.
• تغییر مسیر کپسید: کپسید در انتقال RNA ویروسی به هسته سلول سالم، نقش دارد. مهارکنندههای کپسیدی میتوانند مانع این انتقال شوند.
این داروها هم، مانند گروه های دارویی دیگر مزایای خاص خود را دارند.
از جمله این مزایا:
• اختلال چند مرحلهای: با هدف قرار دادن چندین عملکرد کپسید، آن ها میتوانند حمله جامعتری به ویروس داشته باشند.
• نتایج اولیه امیدوارکننده: آزمایشات بالینی نتایج امیدوارکنندهای را نشان داده است که بیانگر اثربخشی بالا این داروها در سرکوب HIV است.
در ادامه لازم به ذکر است که این داروها هنوز نسبتا جدید هستند و مطالعات بلندمدت برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی آن ها در حال انجام است. همچنین محققان می گویند که از این داروها احتمالا به عنوان درمان ترکیبی استفاده شود. به این صورت که برای کنترل بهتر ویروس همراه با سایر داروهای ضد ویروسی استفاده خواهند شد.
این گروه از داروها مانند سایر داروهای ضد ویروسی، HIV را درمان نمیکنند، اما میتوانند ویروس را به طور مؤثر سرکوب کنند.
داروهای ترکیبی با دوز ثابت
مدیریت HIV اغلب شامل مصرف روزانه چندین دارو است. داروهای ترکیبی با دوز ثابت (FDC) با ترکیب چندین داروی ضد ویروسی در یک قرص، راه حلی راحت ارائه میدهند.
در ادامه مزایای این داروها را برای شما شرح می دهیم:
• کاهش تعداد قرص مصرفی: داروهای FDC برنامههای دارویی را ساده میکنند و باعث میشوند درمان برای افراد مبتلا به HIV کمتر آزاردهنده باشد.
• افزایش راحتی: حمل و به خاطر سپردن مصرف فقط یک قرص، نسبت به مدیریت چندین دارو در طول روز، آسانتر است.
ترکیبات مختلفی از این گروه دارویی در دسترس است که هر کدام حاوی دارو درمان HIV متفاوتی از گروه های مختلف هستند. پزشک متخصص با توجه به نیازهای فردی شما و پاسخ به درمان، مناسبترین داروی ترکیبی را تعیین میکند.
توجه به این نکته قابل اهمیت است که مصرف این گروه دارویی یک راهحل واحد برای همه نیست و ممکن است برای همه افراد مبتلا به HIV مناسب نباشد. همچنین حتی اگر دارو درمان HIV به صورت ترکیبی از داروهایی باشند که به طور کلی به خوبی قابل تحمل هستند، همچنان احتمال عوارض جانبی وجود دارد. به همین دلیل مشورت با یک پزشک متخصص برای مدیریت هر گونه عارضه جانبی ضروری است.
در پایان به این نکته مهم اشاره می کنیم که هیچ کدام از گروه های دارویی ذکر شده، درمان قطعی HIV نیستند، آن ها ویروس را سرکوب میکنند اما HIV را درمان نمیکنند.
گروه های دارویی، راه های ساده و راحتی را ارائه میدهند که باعث بهبود پروسه درمان و همچنینن، کیفیت زندگی بهتر و نتایج بهتری را در درازمدت برای افراد مبتلا به HIV به ارمغان میآورند.
در صورتی که در این زمینه سوالی دارید می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.