سردرد های دوران بارداری ممکن است برای خیلی از خانم ها اتفاق بیفتد اما معمولا به دلایل خطرناکی نبوده و به راحتی قابل پیشگیری و درمان هستند. بیشتر سر درد هایی که در این دوران اتفاق می افتند مثل سردرد ها تنشی، خوشه ای یا میگرنی، علت پزشکی دیگری ندارند که نگران کننده باشد اما بعضی از سردرد ها به علت اختلالات پزشکی ای مثل زیادی فشار خون اتفاق می افتند که باید توسط پزشک تشخیص داده و درمان شوند. بسته به علت، سردرد می تواند در نواحی خاصی از سر مثل داخل و اطراف چشم ها، اطراف سر، هر دو طرف سر، فشار در داخل سر، پایه جمجمه، اطراف گردن و … باشد.
سردردها بر اساس عوامل ایجاد کننده آن ها طبقه بندی و به دو دسته تقسیم می شوند:
• سردرد ثانویه، که در آن درد، ناشی از یک بیماری دیگر است.
حدود ۴۰ درصد از زنان باردار گزارش می دهند که در دوران بارداری یا پس از زایمان (در هفته های پس از زایمان) دچار سردرد شده اند. اغلب سردردهای اولیه هستند و نگران کننده نیستند. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که علل ثانویه سردرد ممکن است در بین زنان باردار شایع تر از آنچه قبلا تصور می شد، باشد. یک مطالعه نشان داد که بین ۲۵ تا ۴۲ درصد از زنان باردار که به دنبال درمان بودند، سردرد ثانویه داشتند. در طول سه ماهه اول، حالت تهوع، استفراغ و کم‌آبی بدن به دلیل تهوع صبحگاهی، علل هورمونی، احتمال لخته شدن خون و همچنین کاهش قند خون و ترک کافئین می‌تواند باعث سردرد شود. در طول سه ماهه دوم و سوم، سردرد معمولاً ناشی از افزایش وزن، وضعیت نامناسب، کمبود خواب، فشار خون بالا و دیابت است.
انواع رایج سردرد در دوران بارداری عبارتند از:
• میگرن: درد به مدت چند ساعت، گاهی روزها، و ممکن است شامل تاری دید، فلاش نور، حساسیت به نور، حالت تهوع و استفراغ باشد.
• سردرد سینوسی: درد یا فشار در اطراف پیشانی، گونه ها و چشم ها، همراه با گرفتگی بینی و احتقان.
• سردردهای خوشه ای: درد معمولاً در اطراف یک چشم یا طرف سر، شما را در شب از خواب بیدار می کند و به شکل الگوهایی بروز می کند.
• سردردهای ناگهانی: درد ناگهانی و شدید که در عرض یک دقیقه به اوج خود می رسد، حداقل پنج دقیقه طول می کشد و می تواند باعث بی حسی و مشکل در دیدن، صحبت کردن و راه رفتن شود.
سردرد به عنوان یک علامت پره اکلامپسی
هنگامی که سردرد در دوران بارداری با سرگیجه، تاری دید یا نقاط کور همراه است، وقت آن است که با متخصص زنان و زایمان خود تماس بگیرید. اینها می توانند علائم عوارض جدی مانند پره اکلامپسی، نوعی فشار خون بالا باشد که می تواند بعد از هفته بیستم بارداری رخ دهد. این بیماری می تواند به اندام های دیگر مانند کبد یا کلیه ها آسیب برساند و منجر به تعداد کم پلاکت ها شود. یک مطالعه نشان داد که زنان باردار مبتلا به فشار خون بالا و سردرد ۱۷ برابر بیشتر در معرض عوارض شدیدی مانند پره اکلامپسی هستند. علاوه بر فشار خون بالا، سایر علائم و نشانه های پره اکلامپسی عبارتند از:
• دفعه پروتئین در ادرار
• تورم، معمولاً در پاها، پاها، صورت و دست ها
• افزایش وزن ناگهانی
• تهوع و استفراغ
خطر ابتلا به پره اکلامپسی در افراد باردار مبتلا به دیابت نوع یک یا نوع دو، حدودا دو تا چهار برابر است. در صورت عدم درمان، پره اکلامپسی می تواند به اکلامپسی تبدیل شود که شامل تشنج و احتمالاً کما و کوری می شود. هر دو بیماری خطرناک و احتمالاً برای مادر و نوزاد کشنده هستند و نیاز به درمان فوری دارند.
سایر علائم هشدار دهنده
سایر علائم قرمز سردرد عبارتند از سردرد سریع و ناگهانی، که باعث درد شدید می شود و به طور ناگهانی ایجاد می شود. بسیاری از مردم این سردرد را بدترین سردرد زندگی خود توصیف می کنند. علائم دیگر این نوع از سردردها عبارتند از:
• مشکل در دیدن، صحبت کردن یا راه رفتن
• حالت تهوع، استفراغ
• تب بالا
• فشار خون بالا
در صورت وجود علائم فوق، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا این نوع سردردها و فشار خون بالا در اواخر بارداری می تواند نشانه اکلامپسی، سکته مغزی یا وضعیتی به نام آپوپلکسی هیپوفیز یا خونریزی در غده هیپوفیز باشد که هورمون های مهم برای رشد، تولید شیر و سایر عملکردهای مهم بدن را کنترل می کند.
درمان
خبر خوب این است که بیشتر سردردهای دوران بارداری را می توان به راحتی با درمان های ساده ای مانند استراحت، آرامش، کمپرس سرد و خوابیدن در زمان های برنامه ریزی شده برطرف کرد. مدیریت اضطراب و استرس بخش مهمی از ایمن نگه داشتن شما و کودکتان است. پزشکان به طور کلی استامینوفن را برای استفاده گاه به گاه در دوران بارداری بی خطر می دانند. با این حال، در سال‌های اخیر، مطالعات احتمال ارتباط بین مصرف استامینوفن قبل از تولد و آسم، ضریب هوشی پایین و سایر بیماری‌ها را در بین کودکان عنوان کرده اند. مطالعه دیگر ارتباط احتمالی بین استفاده از استامینوفن در دوران بارداری و مشکلات رفتاری و بیش فعالی در کودکان تا سن ۷ سالگی را نشان داد. مقامات بهداشتی همچنین هشدار داده اند که استفاده از دو نوع مسکن دیگر در دوران بارداری از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و مواد افیونی مانند کدئین، ممکن است خطر ابتلا به نقایص مادرزادی را افزایش دهد. بنابراین بهتر است همیشه قبل از مصرف هر دارو یا مکمل گیاهی با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شما و کودکتان بی خطر است.
مشاوره گرین پایش
سردرد در دوران بارداری شایع است. در حالی که آنها آزاردهنده هستند، اما اغلب جای نگرانی ندارند. با این حال، تغییرات هورمونی، حجم خون و تغییر وزن که به طور طبیعی در دوران بارداری اتفاق می‌افتد، می‌تواند زنان را مستعد ابتلا به سردردهایی کند که نشانه‌های هشداردهنده عوارض پزشکی جدی مانند پره اکلامپسی است. اگر به طور ناگهانی شروع به سردرد می کنید، به خصوص بعد از هفته بیستم بارداری، مهم است که با پزشک خود تماس بگیرید .اگر سردرد و سایر علائم فشار خون بالا مانند درد شکم، تورم در پاها، یا مشکلات بینایی، راه رفتن یا صحبت کردن دارید، فوراً به دنبال مراقبت باشید.
