آیا بین لخته شدن خون و واکسن کرونا ارتباطی وجود دارد؟

در ابتدا، عدم قطعیت و بحث زیادی در این مورد این عارضه وجود داشت زیرا این امر در شرایط مشابه نیز می تواند به طور طبیعی رخ دهد. علاوه بر این، لخته شدن خون نیز عارضه عفونت با خود کووید-۱۹ نیز می باشد. از آنجا که ارتباط بین لخته شدن و واکسن آسترازنکا و J&J بیشتر مورد بررسی قرار گرفت، مشخص شد که افراد جوان بیشتر در معرض خطر هستند (احتمالاً به دلیل پاسخ ایمنی قوی تر به واکسن).

واکسن آسترازنکا و لخته شدن خون

پس از گزارش عوارض جانبی بسیار نادر اما جدی واکسیناسیون علیه ویروس کرونا که مربوط به لخته شدن خون است، محققان نیز نگرانی خود را مطرح کردند. هم واکسن آسترازنکا و هم واکسن جانسون و جانسون از وکتورهای آدنوویروس استفاده می کنند که تصور می شود این امر باعث واکنش لخته شدن خون شود.
این وضعیت خطرناک توسط محققان به عنوان ترومبوسیتوپنی ایمنی ناشی از واکسن (VITT) شناخته می شود و از هر یک میلیون تزریق واکسن بیش از ۱۰ نفر را تحت تأثیر قرار می دهد. موارد VITT در دریافت کنندگان واکسن J&J کمتر رایج بود. خطر VITT پس از تجویز اولین دوز واکسن آسترازنکا بیشتر بود. این عارضه بیشتر در افراد جوان اتفاق می افتد، معمولاً بین ۴ روز تا ۴ هفته پس از واکسیناسیون. یک مطالعه در بریتانیا نشان داد که از ۲۲۰ نفری که بین ماه های مارس و ژوئن ۲۰۲۱ با VITT تشخیص داده شده بودند، ۴۹ نفر فوت کردند. در همین خصوص، کمیته مشترک واکسیناسیون و ایمن سازی (JCVI) توصیه کرد که افراد زیر ۴۰ سال باید واکسن جایگزین آسترازنکا در انگلستان دریافت کنند. پس از ارائه این توصیه ها ، میزان VITT به طور چشمگیری کاهش یافت.

پس از آن که عارضه لختگی خون مرتبط با واکسن آسترازنکا اولین بار در بهار ۲۰۲۱ گزارش شد، موارد VITT در اروپا و ایالات متحده نیز به چشم خورد. در حال حاضر مشخص نیست که آیا تفاوت های ثبت شده دارای ماهیت جغرافیایی هستند یا به دلیل سیستم های گزارش دهی هستند که اطلاعات مربوط به عوارض جانبی را جمع آوری می کنند. در نتیجه، چندین کشور اروپایی استفاده از آن را متوقف کردند از جمله دانمارک، نروژ، ایسلند، اتریش، لیتوانی، لوکزامبورگ، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، پرتغال، اسلوونی، قبرس و لتونی. با توجه به اختلاف نظر اروپا در مورد ایمنی واکسن آسترازنکا، سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه کرد استفاده از واکسن آسترازنکا در میان هشدارها ادامه یابد.

ارتباط بین لخته خونی و واکسیناسیون

محققان در تلاش هستند تا ارتباطی بین لخته شدن خون و واکسن ایجاد کنند، هرچند که مکانیسم لخته شدن خون و واکسیناسیون هنوز نامشخص است. محققان امیدوارند با درک مکانیسم مربوطه بتوانند از موارد این چنینی پیشگیری کرده و در آینده طراحی واکسن را بهبود بخشند. اگرچه هماتولوژیست ها در افرادی که با داروی هپارین (داروی ضد انعقاد) تحت درمان قرار می گرفتند، به مشکلات مشابهی برخورد کرده بودند اما تعداد کمی از آن ها در موارد بسیار نادر دچار سندرم معروف به ترومبوسیتوپنی ناشی از هپارین (HIT) شده بودند. این وضعیت، که در سراسر جهان مورد مطالعه قرار گرفته است، زمانی رخ می دهد که بدن وجود هپارین را به عنوان یک ماده خارجی تشخیص داده و در نتیجه باعث تولید آنتی بادی شود. محققان دریافتند مکانیسم پشت سندرم مرتبط با واکسن،  مانند HIT است.

بعد از واکسیناسیون آسترازنکا به چه نکاتی توجه کنیم:
مواردی که پس از واکسیناسیون برای کووید-۱۹ باید به آن توجه کرد:
•    سردرد شدید که به نظر می رسد بدتر می شود و با دارو مسکن، تسکین نمی یابد
•    سردرد همراه با استفراغ، تاری دید، مشکلات در گفتار و یا خواب آلودگی
•    کبودی و یا خونریزی
•    تنگی نفس
•    درد قفسه سینه
•    تورم پا
•    درد شکم

با وجود این عوارض جانبی نادر، برنامه واکسیناسیون شامل واکسن های آسترازنکا و J&J بسیار موفق بوده است و تاکنون جان هزاران نفر را نجات داده است. در صورتی که در خصوص تزریق واکسن آسترازنکا شک و تردید دارید، می توانید سوالات خود را با مشاوران و پزشکان گرین تشخیص در میان گزاشته تا تصمیم گیری در این خصوص برای شما راحت تر شود.