از آزمایش تعیین هویت بیشتر بدانیم

این آزمایش معمولاً جهت تأیید رابطه پدر بیولوژیک و فرزند (تعیین ابوت) انجام می‌شود. این تست با توجه به درخواست متقاضیان در مواردی که نیاز به اثبات رابطۀ پدر- فرزندی باشد انجام می‌گیرد. نمونه DNA پدر با نمونه DNA فرزند مقایسه می‌گردد. این مقایسه به واسطۀ چندین مارکر ژنتیکی انجام می‌شود. به طور معمول از بخش‌های خاصی از ژنوم شامل توالی های تکراری پشت سرهمی STR (Short Tandem Repeat) و یا  VNTRها (Variable Number of Tandem Repeat) جهت این نوع بررسی‌ها استفاده می‌شود. همچنین امروزه از مارکرهای SNP (Single Nucleotide Polymorphism) در نمونه هایی که دارای شرایط خاصی هستند نیز استفاده می‌شود. به دلیل اینکه هر فرد نیمی از ژن های خود را از پدرش و نیم دیگر آن را از مادرش به ارث می‌برد، تکرار این توالی ها در فرزندان مشابه والدین می‌باشد، در نتیجه این تفاوت در افراد متفاوت می‌تواند اساس روشی دقیق برای پیدا نمودن رابطه‌ی والد و فرزندی باشد.
در این تست، نمونه‌ای همانند خون، بزاق دهان، بافت های استخوانی و حتی رشتۀ مو و ... از والد و فرزند مورد بررسی قرار می‌گیرد و براساس نتایج به دست آمده از تست مشخص می‌شود که آیا این دو نفر باهم رابطۀ خویشاوندی دارند یا نه. برای تست هویت روش های متفاوتی وجود دارد که در ادامه بحث به صورت مختصر به بررسی هر کدام از آن‌ها خواهیم پرداخت. 

تست Paternity به واسطه‌ی استخراج DNA

همانطور که می‌دانید هر فردی، ژنوم خود را به طور مساوی از پدر و مادر خود به ارث خواهد برد. در نتیجه مقایسۀ توالی ژنتیکی فرد با توالی ژنتیکی هر کدام از والدینش (پدر و یا مادر)، در واقع بهترین روش جهت تعیین هویت می‌باشد. مهمترین مورد در این زمینه، استفاده از نشانگرهای مولکولی یا ژنتیکی است. نشانگر هایی که در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل نشانگرهای مبتنی برPCR ،STR  مبتنی بر توالی های کوتاه تکرار شونده، RFLP و VNTR می‌باشند. 

تست تعیین هویت با استفاده از ژنوم میتوکندریایی 

در بدن دو نوع ژنوم وجود دارد. اصلی ترین و مهمترین آن ژنومی می‌باشد که در هسته سلول وجود دارد و از آن به عنوان DNA یاد می‌شود. اما نوع دوم ژنوم که تنها از مادر به فرزندان منتقل می‌شود در میتوکندری وجود دارد. بررسی و آنالیز این ژنوم یکی دیگر از روش های تست paternity یا تست تعیین هویت می‌باشد. شباهت ژنوم میتوکندریایی میان مادر و فرزند، قادر است رابطۀ خویشاوندی آن‌ها را نشان دهد. گرچه این تست بسیار ساده‌تر از روش آنالیز DNA می‌باشد اما به دلیل این که برای هر دو والد کاربرد ندارد (نمی توان رابطۀ پدری فرزندی را در آن کشف کرد) معمولاً در اولویت دوم قرار می‌گیرد.

آزمایش تعیین هویت Paternity به واسطۀ کروموزوم Y

در مواردی که تنها به نسبت پدری مشکوک باشیم، می‌توان سراغ این تست برویم. در این روش کروموزوم Y برای تست هویت مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. از آنجایی که این کروموزوم تنها از پدر منتقل می‌گردد، و همچنین در دختران وجود ندارد، در نتیجه از آن تنها برای تعیین رابطۀ پدر – پسری استفاده می‌شود.

آزمایش تعیین هویت در دوران جنینی

گاهی به دلیل اختلافات میان همسران و امور قانونی که میان می‌آید، لازم است که از جنینی که در رحم مادر قرار دارد، تست هویت انجام گیرد. تست Paternity برای این منظور به دو روش قابل انجام می‌باشد :

1) تست تعیین هویت در جنین با استفاده از روش غیرتهاجمی : در این روش که از هفتۀ 9 بارداری قابل انجام است (تست NIPT)، خون مادر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. هدف این تست بررسی و ارزیابی قطعات بسیار کوچکی از DNA که به عنوان DNA سلول‌های آزاد جنینی (cff DNA) نامیده می‌شوند، می‌باشد که این قطعات DNA در زمان بارداری (در هفته هفتم بارداری) درون خون مادر وجود دارند، در نتیجه با استخراج خون مادر می‌توان DNA جنین را با پدر و مادر آن مقایسه نمود. از آن جایی که در این روش نمونه گیری بافتی صورت نمی‌گیرد و تنها خون مادر مورد بررسی قرار می‌گیرد، لذا به عنوان روش غیر تهاجمی شناخته می‌شود.

2) تست تعیین هویت در جنین با استفاده از روش تهاجمی : این روش براساس مدل نمونه گیری، در زمان های متفاوتی قابل انجام است. در صورتی که قرار باشد از پرزهای کوریونی (CVS) استفاده گردد، می‌توان نمونه گیری را در بازه‌های زمانی هفتۀ 13-10 بارداری و اگر قرار باشد مایع آمینوتیک را بررسی کنند، می‌توان نمونه گیری را در هفته‌های 16-14 انجام داد.
روش استفاده از پرزهای کورینی : در این روش نمونه‌ای از پرزهای کوریونی رحم برداشته می شود و از نظر ژنتیکی و تعیین هویت جنین مورد بررسی قرار می‌گیرد.
روش استفاده از مایع آمنیوتیک : در این روش مقدار کمی از مایع آمنیون (مایع درون کیسه آمنیوتیک) توسط یک سوزن نازک نمونه‌برداری شده و نمونه از نظر تعیین هویت جنین و یا دیگر موارد مورد بررسی قرار می‌گیرد.

جمع‌بندی
در میان مردم این تفکر غلط جا افتاده که از تست هویت فقط برای مشخص نمودن رابطۀ والدین با فرزندانشان استفاده می شود، در صورتی که این مورد تنها یکی از کاربردهای این تست می‌باشد. در ادامه با رایج‌ترین کاربردهای تست Paternity آشنا می‌شویم :
• تعیین هویت در جنین
• بررسی همسان بودن دوقلوها
• مشکلات جابجا شدن نوزادان پس از تولد
• کاربرد در امور جنایی مثل قتل یا تجاوزات جنسی
• تعیین شباهت به واسطۀ نسبت های خونی میان فرد با پدر، پدربزرگ و اقوام پدری
• کاربرد در مهاجرت، برای کشورهایی که تست هویت را برای ورود افراد الزامی می دانند
• پیدا نمودن خانوادهای اجساد گمشده و یا سربازان مفقودالاثر
تست Paternity با استفاده از روش های قدیمی‌تر مثل تعیین گروه خونی، آنالیز آنزیم‌ها یا پروتئین‌ها و آنتی‌ژن لوکوسیت انسانی (HLA) قابل انجام است ولی امروزه، بررسی DNA کروموزومی استاندارترین روش برای این کار محسوب می شود.