هر آنچه باید از تب دنگی در ایران بدانیم از علائم تا درمان

تب دنگی چیست؟

تب دنگی یک بیماری است که توسط پشه‌ها منتقل می‌شود و در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان رخ می‌دهد. تب دنگی خفیف باعث تب بالا و علائم شبیه آنفولانزا می‌شود. شکل شدید تب دنگی، که به آن تب دنگی خونریزی‌دهنده نیز می‌گویند، می‌تواند باعث خونریزی جدی، کاهش ناگهانی فشار خون (شوک) و مرگ شود.بیش از میلیون‌ها مورد از عفونت دنگی هر ساله در سراسر جهان رخ می‌دهد. تب دنگی بیشترین شیوع را در جنوب شرق آسیا، جزایر اقیانوس آرام غربی، آمریکای لاتین و آفریقا دارد. اما این بیماری به مناطق جدیدی نیز گسترش یافته است، از جمله شیوع‌های محلی در اروپا و بخش‌های جنوبی ایالات متحده.
تب دنگی، یک عفونت ویروسی منتقل شده توسط پشه، همچنان یک چالش مهم برای بهداشت عمومی در سراسر جهان است. بروز این بیماری به خصوص در مناطقی مانند جنوب شرق آسیا، جزایر اقیانوس آرام غربی، آمریکای لاتین و آفریقا بسیار زیاد است. با این حال، به دلیل عواملی مانند سفرهای جهانی، تغییرات آب و هوایی و شهرنشینی، دنگی به مناطق جدیدی مانند بخش‌هایی از اروپا و جنوب ایالات متحده گسترش یافته است.
این بیماری عمدتاً توسط پشه Aedes aegypti منتقل می‌شود که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می‌کند. علائم تب دنگی می‌تواند از علائم خفیف شبیه به آنفلوانزا تا شدید مانند تب هموراژیک دنگی یا سندرم شوک دنگی که می‌تواند خطرناک باشد، متغیر باشد.
تلاش‌ها برای کنترل گسترش دنگی بر روی اقدامات کنترل پشه، آموزش بهداشت عمومی و تحقیقات در مورد واکسن‌ها و درمان‌ها تمرکز دارد. مقامات بهداشت عمومی بر اهمیت حذف مکان‌های تکثیر پشه، استفاده از مواد دفع کننده پشه و اجرای اقدامات محافظتی مانند توری‌های پنجره و پشه‌بندها برای کاهش خطر عفونت تاکید می‌کنند.پژوهشگران در حال کار بر روی واکسن‌های تب دنگی هستند. در حال حاضر، در مناطقی که تب دنگی رایج است، بهترین راه‌های پیشگیری از عفونت، اجتناب از گزیده شدن توسط پشه‌ها و انجام اقداماتی برای کاهش جمعیت پشه‌ها می‌باشد.

آیا تب دنگی خطرناک است؟

حتما این روزها اسم بیماری تب دنگی زیاد به گوشتان می رسد، و حتی ممکن است برای بعضی افراد استرس آور هم باشد. بسیاری از افراد این بیماری را با کرونا مقایسه می کنند و همین امر باعث استرس بیشتر می شود، در صورتی که از نظر محققین این ویروس تفاوت های زیادی با ویروس کرونا دارد و همچنین از نظر شیوع تا به الان با ویروس کرونا بسیار فاصله دارد.در اکثر موارد ابتلا به تب دنگی، خطر جدی وجود ندارد، مگر اینکه شرایط بیمار به سمتی برود که نگران کننده شود یا در گذشته با این ویروس درگیر بوده باشد.ما در اینجا سعی کردیم اطلاعات کلی راجع به بیماری تب دنگی و راه های پیشگیری از آن در اختیار شما بگذاریم و در رسیدن به پاسخ سوال این روزها که تب دنگی چقدر خطرناک است، با شما همراهد باشیم. تا شاید راهی باشد برای زندگی سالم تر و کم استرس تر. 

علائم تب دنگی چیست؟

بیشتر افراد در عرض حدود یک هفته بهبود می‌یابند. در برخی موارد، علائم بدتر می‌شوند و می‌تواند به شرایط تهدیدکننده زندگی تبدیل شود. این حالت به عنوان دنگی شدید، تب هموراژیک دنگی یا سندرم شوک دنگی شناخته می‌شود.تب دنگی شدید زمانی اتفاق می افتد که رگ های خونی شما آسیب دیده و دچار نشتی شوند. همچنین تعداد سلول های تشکیل لخته (پلاکت ها) در جریان خون شما کاهش می یابد. این می تواند منجر به شوک، خونریزی داخلی، نارسایی ارگان و حتی مرگ شود.

تشخیص زودهنگام و دریافت مراقبت‌های پزشکی فوری می‌تواند در مدیریت این علائم و جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.

چه زمانی ار تب دنگی باید به پزشک مراجعه کنید؟

تب دنگی شدید یک وضعیت اضطراری پزشکی و تهدید کننده زندگی است. اگر اخیراً به منطقه‌ای سفر کرده‌اید که تب دنگی در آنجا شایع است، تب داشته‌اید و یا هر یک از علائم هشدار دهنده را تجربه می‌کنید، فوراً به دنبال مراقبت پزشکی باشید. علائم هشدار دهنده شامل درد شدید معده، استفراغ، دشواری در تنفس یا خون در بینی، لثه‌ها، استفراغ یا مدفوع است.اگر اخیراً سفر کرده‌اید و تب و علائم خفیف تب دنگی را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید.

عوامل ابتلا به تب دنگی

تب دنگی توسط هر یک از چهار نوع ویروس دنگی ایجاد می شود. شما نمی توانید با بودن در نزدیکی فرد آلوده به تب دنگی مبتلا شوید. در عوض، تب دنگی از طریق نیش پشه منتقل می شود.دو نوع پشه که بیشتر ویروس‌های دنگی را انتقال می‌دهند، در اطراف محل زندگی انسان‌ها رایج هستند. وقتی پشه‌ای فرد آلوده به ویروس دنگی را نیش می‌زند، ویروس وارد بدن پشه می‌شود. سپس، زمانی که پشه آلوده فرد دیگری را نیش می‌زند، ویروس وارد جریان خون آن فرد شده و باعث عفونت می‌شود.
پس از بهبودی از تب دنگی، نسبت به نوع ویروسی که به شما عفونت داده است، ایمنی طولانی مدت خواهید داشت، اما نسبت به سه نوع دیگر ویروس تب دنگی ایمنی نخواهید داشت. این بدان معنی است که شما می توانید در آینده دوباره با یکی از سه نوع ویروس دیگر آلوده شوید. خطر ابتلا به تب دنگی شدید در صورت ابتلا به تب دنگی برای بار دوم، سوم یا چهارم افزایش می یابد.

عوامل خطر

شما در صورت موارد زیر خطر ابتلا به تب دنگی یا شکل شدیدتری از این بیماری را بیشتر خواهید داشت:
•    اقامت یا سفر به مناطق گرمسیری: حضور در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری خطر ابتلا به ویروس عامل تب دنگی را افزایش می‌دهد. مناطق پرخطر به‌ویژه شامل جنوب شرق آسیا، جزایر اقیانوس آرام غربی، آمریکای لاتین و آفریقا هستند.
•    سابقه ابتلا به تب دنگی: ابتلای قبلی به ویروس تب دنگی در صورت ابتلای مجدد به تب دنگی، خطر ابتلا به علائم شدید را افزایش می‌دهد.

آمار تب دنگی در ایران

تب دانگ، مهم‌ترین موضوع حوزه سلامت در این روزها به حساب می‌آید. در حال حاضر، استان‌های هرمزگان، سیستان‌وبلوچستان - (به ویژه شهر چابهار)، بوشهر، خوزستان، گیلان، مازنداران و گلستان درگیر این بیماری هستند. اگرچه پشه آئدس در استان‌های مازندران و گلستان صید نشده اما این دو استان نیز در معرض خطر قرار دارند.

عوارض تب دنگی

تب دنگی شدید می تواند باعث خونریزی داخلی و آسیب به اندام ها شود. فشار خون می تواند به صورت خطرناکی کاهش یابد و منجر به شوک شود. در برخی موارد، تب دنگی شدید می تواند منجر به مرگ شود.زنانی که در دوران بارداری به تب دنگی مبتلا می شوند، ممکن است ویروس را در هنگام زایمان به نوزاد خود منتقل کنند. علاوه بر این، نوزادان زنانی که در دوران بارداری به تب دنگی مبتلا می شوند، خطر بیشتری برای زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد یا ناراحتی جنین دارند.

واکسن تب دنگی

در مناطقی از جهان که تب دنگی شایع است، یک واکسن تب دنگی برای افراد ۹ تا ۴۵ ساله که قبلا حداقل یک بار به تب دنگی مبتلا شده‌اند، تایید شده است. این واکسن طی سه نوبت در طول ۱۲ ماه تزریق می شود.این واکسن فقط برای افرادی تأیید شده است که سابقه ابتلا به تب دنگی را به صورت مستند داشته باشند یا آزمایش خون آنها نشان دهنده عفونت قبلی با یکی از ویروس های دنگی باشد. به نظر می رسد در افرادی که سابقه تب دنگی در گذشته ندارند، دریافت واکسن خطر ابتلا به تب دنگی شدید و بستری شدن در بیمارستان به دلیل تب دنگی را در آینده افزایش می دهد.

جلوگیری از گزش پشه تب دنگی

سازمان بهداشت جهانی (WHO) تاکید می کند که واکسن به تنهایی برای کاهش تب دنگی در مناطقی که این بیماری شایع است، یک ابزار موثر نیست. جلوگیری از گزش پشه و کنترل جمعیت پشه همچنان روش های اصلی برای پیشگیری از شیوع تب دنگی هستند.

اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید یا به منطقه‌ای سفر می‌کنید که تب دنگی در آن شایع است، این نکات ممکن است به کاهش خطر گزش پشه کمک کند:
•    در خانه‌های دارای تهویه مطبوع یا توری‌دار اقامت کنید: پشه‌هایی که ویروس‌های دنگی را حمل می‌کنند از سپیده‌دم تا گرگ و میش فعال‌تر هستند، اما شب‌ها نیز می‌توانند نیش بزنند.
•    لباس محافظ بپوشید: هنگام ورود به مناطق آلوده به پشه، حتما لباس آستین بلند، شلوار بلند، جوراب و کفش بپوشید.
•    از دور کننده پشه استفاده کنید: پرمترین (Permethrin) را می‌توان روی لباس، کفش، وسایل کمپینگ و تور پشه خواب زد. همچنین می توانید لباس هایی بخرید که از قبل آغشته به پرمترین هستند. برای پوست خود از دفع کننده‌ای با حداقل ۱۰ درصد DEET استفاده کنید.
•    محل زندگی پشه‌ها را کاهش دهید: پشه‌هایی که ویروس دنگی را حمل می‌کنند، معمولاً در داخل و اطراف خانه‌ها زندگی می‌کنند و در آب‌های راکد که در وسایلی مانند لاستیک‌های مستعمل خودرو جمع می‌شود، زاد و ولد می‌کنند. با از بین بردن مکان‌هایی که پشه‌ها تخم‌های خود را می‌گذارند، می‌توانید به کاهش جمعیت پشه‌ها کمک کنید. دست‌کم هفته‌ای یک‌بار، ظروف حاوی آب راکد مانند زیر گلدان‌ها، ظروف غذاخوری حیوانات را خالی و تمیز کنید. بین تمیزکاری‌ها، ظروف حاوی آب راکد را پوشیده نگه دارید.

ویدیوی آشنایی با تب دنگی