نوع جدید و نگران کننده کووید که اخیراً در جنوب آفریقا شناسایی شده است، روز جمعه توسط سازمان بهداشت جهانی به طور رسمی به عنوان "واریانت نگران کننده" معرفی شد. WHO همچنین به نوع B.1.1.529 نام Omicron داده است. مواردی از این نوع نیز در چندین کشور شناسایی شده است و به نظر می رسد که باعث افزایش عفونت در آفریقای جنوبی شده است. فهرست رو به رشدی از کشورها، در حال حاضر محدودیت سفر از کشورهای جنوب آفریقا را در تلاش برای کاهش سرعت گسترش این نوع آغاز کرده اند. دانشمندان در آفریقای جنوبی و دیگر کشورها با حداکثر سرعتی که میتوانند کار میکنند تا تعیین کنند که آیا Omicron ممکن است در مقایسه با گونههای دیگر مانند دلتا خطرناکتر باشد یا خیر. یا اینکه آیا Omicron که تعداد جهشهای غیرعادی بالایی دارد، قابل انتقال بالاتری دارد؟ می تواند از درمان های کووید-۱۹ و ایمنی طبیعی یا ناشی از واکسن فرار کند؟ یا ممکن است باعث بیماری شدیدتر شود؟ در ادامه متن به این پرسش ها پاسخ داده خواهد شد.
جدیدترین اطلاعاتی که سازمان جهانی بهداشت از کرونای Omicron منتشر کرده است:
• شدت بیماری: هنوز مشخص نیست که آیا عفونت با Omicron باعث بیماری شدیدتر در مقایسه با سایر انواع از جمله دلتا می شود یا خیر. داده های اولیه حاکی از آن است که میزان بستری شدن در بیمارستان در آفریقای جنوبی رو به افزایش است، اما این ممکن است به دلیل افزایش تعداد کلی افراد آلوده باشد، نه به دلیل عفونت خاص با Omicron. در حال حاضر هیچ اطلاعاتی وجود ندارد که نشان دهد علائم مرتبط با Omicron با سایر انواع متفاوت است.
• شواهد اولیه نشان میدهد که ممکن است خطر عفونت مجدد با Omicron افزایش یابد. یعنی افرادی که قبلاً COVID-19 داشتهاند میتوانند راحتتر با Omicron مجدداً آلوده شوند، اما اطلاعات محدود است.
• اثربخشی آزمایشهای فعلی: آزمایشهای PCR به طور گسترده برای تشخیص عفونت، از جمله عفونت با Omicron، همانطور که در سایر انواع نیز دیدهایم، ادامه میدهند. مطالعات برای تعیین اینکه آیا تأثیری بر سایر انواع آزمایش ها از جمله آزمایش های تشخیص سریع آنتی ژن وجود دارد یا خیر ادامه دارد.
• اثربخشی درمانهای فعلی: کورتیکواستروئیدها و مسدودکنندههای گیرنده IL6 همچنان برای مدیریت بیماران مبتلا به COVID-19 شدید مؤثر خواهند بود. سایر درمانها برای بررسی اینکه آیا با توجه به تغییرات بخشهایی از ویروس در نوع Omicron هنوز به همان اندازه مؤثر هستند، ارزیابی خواهند شد.
واریانت Omicron اخیرا کدام کشورها را درگیر کرده است؟
شناسایی نوع جدید کووید Omicron کشورها را بر آن داشته تا ممنوعیت سفر اعمال کنند. نوع Omicron در حداقل ۱۴ کشور و منطقه از جمله آفریقای جنوبی، بوتسوانا، استرالیا، کانادا، جمهوری چک، بریتانیا، هلند، آلمان، ایتالیا و بلژیک شناسایی شده است. حداقل ۴۴ کشور محدودیت های موقتی را برای سفر از منطقه جنوب آفریقا بر روی نوع Omicron اعمال کرده اند. ژاپن، رواندا، هنگ کنگ و تایوان آخرین مکان هایی هستند که محدودیت های مرزی را برای مسافران حداقل شش کشور آفریقایی تشدید کرده اند. ایالات متحده، بریتانیا، کشورهای اتحادیه اروپا و استرالیا نیز سفر از این مناطق را محدود کرده اند.
Omicron چه تفاوتی با سایر انواع کووید-۱۹ دارد و چرا باعث ایجاد نگرانی جهانی شده است؟
اول از همه، تحقیقات بیشتری در مورد نوع Omicron (B.1.1.529) قبل از مشخص شدن تفاوت های واقعی بین آن و سایر انواع مورد نیاز است. به گفته تولیو دی اولیویرا، مدیر مرکز پاسخگویی و نوآوری به اپیدمی آفریقای جنوبی، در حال حاضر، نگرانکنندهترین تفاوت بین Omicron و سایر گونههای شناختهشده این است که «مجموعه بسیار غیرمعمولی از جهشها» دارد. تقریباً ۵۰ جهش قابل توجه که بیش از ۳۰ جهش در پروتئین اسپایک ویروس است، از جمله ۱۰ جهش در پروتئین کلیدی گیرنده ACE2 . در حالی که نوع دلتا دارای دو جهش در گیرنده ACE2 و نوع بتا است. سه جهش در این پروتئین دارد. تعداد بالای جهشها، نسبت به انواع دیگر، لزوماً به این معنا نیست که Omicron قابل انتقالتر است یا بهتر قادر است از پاسخهای ایمنی (مانند محافظت ناشی از واکسنها) نسبت به سایر انواع کووید-۱۹، فرار کند. اما جهشهای Omicron نشان میدهد که ممکن است چنین باشد. آریس کاتزوراکیس زیستشناس تکاملی دانشگاه آکسفورد به Science گفت: «اگر ما به دنبال جهشهایی بودیم که بر قابلیت انتقال تأثیر میگذارند، همه آنها را داریم. روز شنبه نیز، Ashish Jha، رئیس دانشکده بهداشت عمومی براون گفت که او فکر میکند "سناریوی محتملتر این است که Omicron راحتتر از دلتا پخش شود."
بیماران مبتلا به Omicron در آفریقای جنوبی چه علائمی دارند؟
تاکنون، شیوع Omicron در آفریقای جنوبی منجر به افزایش در بستری شدن در بیمارستان نشده است، اما ممکن است به این دلیل باشد که بسیاری از این بیماری ها هنوز در حال پیشرفت هستند و بیشتر عفونت های جدید در بین جوانان شناسایی نشده است. هنوز خیلی زود است که مشخص شود این سویه چقدر خطرناک است، اما حداقل برخی علائم اولیه وجود دارد که نشان می دهد Omicron می تواند علائم خفیف تری نسبت به انواع دیگر ایجاد کند. یک پزشک در آفریقای جنوبی که Omicron را در میان تعدادی بیمار شناسایی کرده است، می گوید که همه بیماران سالم بودند و علائمی را تجربه کردند که هم غیرمعمول و هم خفیفتر از آن چیزی بود که او در سایر بیماران کووید دیده میشد:
کوتزی تاکید کرد که هنوز مشخص نیست که این سویه چگونه بر افراد مسن یا افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، تاثیر می گذارد. دکتر ریچارد لسلز، پزشک بیماری های عفونی که داده های اپیدمیولوژیک کووید آفریقای جنوبی را هماهنگ می کند، توضیح داد که آیا Omicron باعث بیماری شدید نسبت به انواع دیگر می شود یا نه، تا یک یا دو هفته دیگر مشخص نخواهد شد.
آیا واکسنها و درمانهای کووید همچنان در برابر Omicron مؤثر خواهند بود؟
واکسنهای کرونا، بهویژه واکسنهای mRNA فایزر و مدرنا، همگی در برابر همه گونههای شناختهشده دیگر تا کنون در همهگیری مؤثر باقی ماندهاند. واکسنها در برابر برخی از انواع مختلف نسبت به سایرین کمی مؤثرتر بودهاند. این احتمال وجود دارد که واکسنها در برابر نوع Omicron نیز تا حدودی مؤثر باشند، اما برای تأیید آن باید تحقیقات بیشتری انجام شود. برخی از عفونتهای پیشرونده Omicron در میان افراد واکسینه شده در جنوب آفریقا گزارش شده است، اما دانشمندان هنوز نمیدانند که آیا عفونتهای پیشرونده B.1.1.529 نسبت به سایر انواع عفونتها شایع است یا خیر. همانند واکسنها، هنوز مشخص نیست که آیا درمانهای موجود و آتی برای کووید در برابر نوع Omicron موثر هستند یا خیر.
اقدامات توصیه شده برای مردم توسط سازمان جهانی بهداشت:
موثرترین اقداماتی که افراد می توانند برای کاهش انتشار ویروس COVID-19 انجام دهند، حفظ فاصله فیزیکی حداقل یک متری از دیگران است. استفاده از ماسک مناسب؛ باز کردن پنجره ها برای بهبود تهویه؛ اجتناب از فضاهای با تهویه ضعیف یا شلوغ، تمیز نگه داشتن مرتب دست ها؛ و واکسیناسیون است.