سونوگرافی (Sonography) یا فراصوت نگاری از روش‌های تشخیص بیماری در حوزه پزشکی می‌باشد. به این روش همچنین صوت‌نگاری، اکوگرافی و پژواک‌نگاری هم گفته می‌شود. در سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا جهت تولید تصاویر از ساختارهای بدن استفاده می کنند که این تصاویر اطلاعات ارزشمندی را برای تشخیص و معالجه انواع بیماری ها در اختیار پزشک قرار می‌دهند.
سونوگرافی شامل انواع مختلف دو بعدی، سه بعدی، چهار بعدی و کالر داپلر (Color Doppler) می باشد و یک بررسی ایمن، دقیق و غیر تهاجمی و همچنین بسیار مقرون به صرفه است که ابزاری ضروری برای زنان و زایمان می‌باشد و نقش مهمی را در مراقبت از خانم‌های باردار ایفا می‌کند. به دلیل این که در این روش به جای تابش اشعه، امواج صوتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، کاملاً بی خطر و امن است. معاینات در این روش با دستگاه سونوگرافی در خارج از بدن انجام می‌گیرد، البته در برخی از روش‌های سونوگرافی از قرار دادن وسیله در داخل بدن استفاده می‌شود.
رایج‌ترین انواع سونوگرافی عبارتند از :
سونوگرافی زنان و زایمان؛ در این روش تکنسین های سونوگرافی تصاویری را از جنین درون رحم ثبت می‌کنند. این نوع سونوگرافی پیش از تولد که به نام سونوگرام هم معروف است، روش تشخیصی غیرتهاجمی می‌باشد که از امواج صوتی استفاده می‌کند تا تصویر بصری از رحم، جنین، جفت و همچنین سایر اندام های لگن مادر ایجاد نماید.
سونوگرافی شکم
تصویربرداری در این روش از اندام‌ها و سیستم‌های درونی شکم انجام می‌گیرد. متخصصین توسط این تصویربرداری می‌توانند به پزشکان در تشخیص تومورها، سنگ‌های صفرا، مثانه و کلیه و بخش وسیعی از شرایط پزشکی کمک کنند.
سونوگرافی پستان
در روش سونوگرافی از پستان از فرکانس ها و مبدل های تخصصی جهت ایجاد تصاویر از بافت پستان استفاده می شود. در واقع از اشعۀ ایکس استفاده نمی‌گردد. درنتیجه نسبت به روش ماموگرافی کم‌تهاجمی تر است و به نوعی مکملی خوب برای ماموگرافی است.
سونوگرافی اسکلتی و عضلانی
متخصصین سونوگرافی اسکلتی-عضلانی به نوعی با پزشکان ارتوپد همکاری می‌کنند و تصاویر تشخیصی اسکلت، مفاصل، عضلات و رباط‌ها را تهیه می‌کنند.
اکوکاردیوگرافی
این روش جهت ایجاد تصاویر قلب و همچنین بررسی عملکرد و ظرفیت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سونوگرافی عروقی
متخصصین در این روش تصویربرداری از دستگاه گردش خون، رگ‌های خونی، شریان ها و رگ های خونی کوچک تر را انجام می دهند.
سونوگرافی چگونه انجام می شود؟
در طول انجام سونوگرافی ابتدا ژلی روی پوست در منطقۀ مورد بررسی زده می شود. علت این کار جلوگیری از ایجاد حباب های هوا است که این حباب‌ها قادرند امواج صوتی ایجاد کننده تصویر را مسدود نمایند. پس از آن یک متخصص تصویربرداری یک مبدل را در منطقه مورد نظر کمی فشار داده و در صورت نیاز برای گرفتن تصاویر آن را حرکت می‌دهد. این مبدل امواج صوتی را به داخل بدن فرستاده و پاسخ آن‌ها را به شکل تصاویر دریافت می‌کند. در بعضی موارد سونوگرافی در داخل بدن انجام صورت می‌گیرد،
انواع سونوگرافی های داخلی عبارتند از :
ترانس واژینال؛ مبدل مخصوصی به آرامی در داخل واژن قرار گرفته و تصاویری را از رحم و تخمدان ها تهیه می‌کند.
ترشحی؛ در این روش با قرار گرفتن یک مبدل مخصوص در روده، در واقع تصاویری از پروستات را تهیه می‌کنند.
اکوکاردیوگرام؛ مبدلی مخصوص وارد مری می شود و تصاویری را از قلب به دست ایجاد می‌کند.
