آسپرین یکی از داروهای رایج است که بسیاری از ما مصرف می کنیم، اما از عوارض جانبی آن آگاه نیستیم. آسپرین یا استیل سالیسیلیک اسید جزء اولین داروهای شیمیایی ساخت بشر است و کاربردهای مختلفی دارد. بیش از یک قرن به عنوان مسکن و تب بر استفاده شده است ولی امروزه مصرف اصلی آسپرین به عنوان جلوگیری از لخته شدن خون در رگ ها می باشد. اما اخیرا ثابت شده است که استفاده از این دارو جهت پیشگیری از بیماری های قلبی و سکته، اشتباهی بزرگ است. بر اساس اعلام گروه ویژه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده، خطر خونریزی آسپرین در افرادی که بیماری قلبی ثابت ندارند، بیشتر از مزایای آن است.
بر اساس اعلام گروه ویژه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده (USPSTF) ، افراد ۶۰ سال و بالاتر که در معرض بیماری های قلبی هستند، نباید از دوز روزانه پایین آسپرین برای جلوگیری از حمله قلبی یا سکته مغزی استفاده کنند. این توصیه، هنوز نهایی نشده است اما شواهدی که در چند سال گذشته جمع آوری شده است، نشان می دهد که خطر خونریزی داخلی ناشی از مصرف منظم آسپرین ممکن است بیشتر از مزایای پیشگیرانه آن باشد. در بزرگسالان ۴۰ تا ۵۹ ساله که از بیماری قلبی عروقی ۱۰ ساله (CVD) رنج می برند، تصمیم برای مصرف دوز پایین آسپرین "باید به صورت منحصر به فرد باشد". شواهد نشان می دهد که مزایای استفاده از آسپرین در این گروه اندک است. بر اساس این بیانیه، در افرادی که روزانه دوز پایین آسپرین را مصرف می کنند و در معرض خطر خونریزی قرار ندارند، تاثیر این قرص به مراتب بالاتر است. برای افراد ۶۰ سال یا بیشتر، توصیه می شود که برای پیشگیری اولیه از CVD از مصرف دوز پایین آسپرین خودداری شود.
دکتر جان ویلکینز، متخصص قلب و دانشیار پزشکی در دانشگاه شیکاگو می گوید: "تمایز بین پیشگیری اولیه و ثانویه بسیار مهم است." او می گوید توصیه های پیشگیری اولیه برای جلوگیری از اولین حمله قلبی، سکته مغزی یا سایر بیماری های قلبی عروقی است. ویلکینز می گوید: "پیشگیری ثانویه از بیماری های قلبی عروقی، جلوگیری از وقایع مکرر در افرادی است که قبلاً دچار حمله قلبی، سکته مغزی یا عروق کرونر شده اند و یا کسانی که استنت یا جراحی بای پس معده انجام داده اند. این دستورالعمل ها فقط برای گروه پیشگیری اولیه اعمال می شود و به هیچ وجه در مورد افرادی که قبلاً بیماری قلبی عروقی داشته اند، توصیه نمی شود. توصیه می شود افرادی که تحت عمل جراحی مانند قرار دادن استنت قرار گرفته اند، آسپرین روزانه خود را متوقف کنند زیرا بسیار خطرناک خواهد بود.
شواهد نشان می دهد که مزایای مصرف آسپرین اغلب از خطرات آن بیشتر نیست
مطالعات قبلی در طول این سال ها نشان داده است که مصرف آسپرین در پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی، سود بسیار ناچیزی دارد. در سه سال گذشته، چند آزمایش بزرگ تصادفی انجام شده است که بار دیگر آسپیرین را برای اهداف پیشگیرانه مطالعه کردند. این مطالعات جدیدتر هیچ مزیت قابل توجهی برای آسپرین در مورد جلوگیری از مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی و عروقی ندارد. آسپرین برای پیشگیری از حملات قلبی غیر کشنده مزیت اندکی دارد، اما این مزیت بیشتر در بیماران با خطر بالای بیماری قلبی عروقی مشاهده می شود که در معرض خطر کمتری برای خونریزی قرار دارند.
چرا مصرف روزانه دوز پایین آسپرین برای برخی افراد خطرناک است؟
خطر اصلی آسپرین عوارض خونریزی است. آسپرین یک عامل ضد پلاکت است و از تشکیل لخته جلوگیری می کند. از نظر تئوری، از حملات قلبی و سکته مغزی پیشگیری می کند و می تواند از لخته شدن خون در جریان خون به قلب یا مغز جلوگیری کند. اما اشکال این امر این است که آسپرین می تواند خطر خونریزی را نیز افزایش دهد، و این مسئله در افرادی که سابقه خونریزی در آن ها وجود دارد، عامل مهمی است. اکثر عوارض خونریزی که با مصرف آسپرین مشاهده می شود شامل خونریزی گوارشی (GI) است، اما هرگونه خونریزی دیگری نیز می تواند رخ دهد.
داروی بدون نسخه به معنی ایمن بودن نیست
این تصور غلط وجود دارد که اگر دارویی بدون نسخه فروخته شود و نسخه ای لازم نباشد، در همه زمینه ها بی خطر است و این درست نیست. آسپرین یک داروی موثر است و اگر به طور مناسب استفاده شود عالی است، اما در عین حال، بدون عوارض جانبی نیست. در مورد داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن نیز اگر طولانی مدت یا در شرایط اشتباه مصرف شوند، می توانند سبب بروز عوارض جانبی جدی شوند.
شواهدی مبنی بر اثر آسپرین در پیشگیری از سرطان روده بزرگ "ناکافی" است
شواهد کافی وجود ندارد که مصرف دوز پایین آسپرین باعث کاهش میزان مرگ و میر سرطان روده بزرگ می شود و تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. برای افرادی که نگران خطر ابتلا به سرطان روده هستند، توصیه می شود هنگام غربالگری با پزشک خود در مورد مصرف آسپرین صحبت کنید.
نکات تخصصی در کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی
دکتر ویلکینز می گوید، بدون مصرف آسپیرین هم هنوز راه های زیادی برای پیشگیری از خطرات قلبی عروقی و کاهش احتمال ابتلا به اولین حمله قلبی یا سکته وجود دارد:
• فشار خون و سطح کلسترول خود را بهینه کنید. این امر می تواند از طریق اصلاح شیوه زندگی محقق شود، و برای برخی از افراد، ممکن است بهتر از دارو عمل کند.
• سعی کنید رژیم متعادل و سالمی داشته باشید، میزان فعالیت بدنی توصیه شده را انجام دهید و BMI در محدوده طبیعی داشته باشید.
• از استعمال مواد مخدر، دخانیات و مصرف الکل اجتناب کنید.
اگر سابقه بیماری های قلبی عروقی دارید و در انتخاب داروها، رژیم غذایی و حتی برنامه ورزشی منظم دچار سردرگمی شده اید، می توانید از طریق مشاوره آنلاین گرین پاس سوالات خود را با پزشکان این مجموعه در حوزه بیماری های قلب و عروق مطرح کنید و پاسخ متناسب با وضعیت خود را در سریع ترین زمان ممکن دریافت کنید.