همه چیز درباره ویروس HMPV یا متاپنوموویروس انسانی

سال 2025 با گزارشی از شیوع یک بیماری تنفسی جدید در چین، ناشی از ویروس متاپنوموویروس انسانی (HMPV)، آغاز شد. این بیماری که علائمی مشابه سرماخوردگی و آنفلوآنزا دارد، باعث نگرانی‌هایی در سطح بین‌المللی شده است. این نگرانی‌ها به دلیل شباهت‌هایی است که این ویروس با ویروس کرونا دارد، به‌ویژه اینکه هر دو اولین بار در چین شناسایی شده‌اند. در این مطلب جامع، به بررسی ویژگی‌ها، علائم، راه‌های انتقال، پیشگیری و درمان اچ ام پی وی می‌پردازیم.

HMPV چیست؟

ویروس متاپنوموویروس انسانی (Human Metapneumovirus) یک ویروس شایع است که اغلب باعث بروز علائمی مشابه سرماخوردگی می‌شود. این ویروس می‌تواند عفونت‌های تنفسی فوقانی و در مواردی عفونت‌های تنفسی تحتانی مانند برونشیت و ذات‌الریه ایجاد کند. این ویروس برای اولین بار در سال 2001 شناسایی شد و از همان زمان به‌عنوان یکی از عوامل مهم عفونت‌های تنفسی مورد توجه قرار گرفته است.

شیوع اچ ام پی وی

بر اساس برآوردها، حدود 10 تا 12 درصد از بیماری‌های تنفسی در کودکان ناشی از HMPV است. این ویروس معمولاً در فصل زمستان و اوایل بهار شیوع پیدا می‌کند و بیشتر افراد قبل از پنج سالگی به آن مبتلا می‌شوند. اگرچه اولین عفونت معمولاً شدیدتر است، اما موارد بعدی معمولاً خفیف هستند.
شیوع اخیر این ویروس در چین، که همزمان با افزایش موارد بیماری‌های تنفسی دیگر مانند آنفلوآنزا و مایکوپلاسما پنومونیه رخ داده، باعث افزایش نگرانی‌ها شده است. با این حال، سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) تاکنون وضعیت اضطراری اعلام نکرده‌اند.

وضعیت ویروس HMPV در ایران

در ایران، هرچند اطلاعات محدودی در مورد شیوع اچ ام پی وی وجود دارد، اما این ویروس به‌عنوان یکی از عوامل ایجادکننده عفونت‌های تنفسی شناخته شده است. با توجه به فصل شیوع ویروس (زمستان و بهار)، مراکز بهداشتی و درمانی در ایران نیز به طور معمول در این فصول موارد بیشتری از بیماری‌های تنفسی گزارش می‌کنند. کودکان زیر 5 سال، سالمندان و افراد با بیماری‌های زمینه‌ای بیشترین گروه‌های آسیب‌پذیر هستند.
در ایران، وزارت بهداشت توصیه‌هایی برای پیشگیری از انتشار ویروس ارائه داده است که شامل رعایت بهداشت فردی، استفاده از ماسک در اماکن عمومی و پرهیز از تماس با افراد بیمار است. علاوه بر این، با توجه به تجربه‌های پیشین از مدیریت بیماری‌های تنفسی مانند آنفلوآنزا و کووید-19، زیرساخت‌های بهداشتی کشور می‌توانند در صورت شیوع گسترده‌تر HMPV واکنش مناسبی نشان دهند.

علائم ویروس HMPV

علائم HMPV شبیه به سرماخوردگی یا آنفلوآنزا است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

افراد در معرض خطر ویروس HMPV

هر کسی ممکن است به HMPV مبتلا شود، اما گروه‌های زیر در معرض خطر بیشتری برای بیماری شدید قرار دارند:

مقایسه ویروس HMPV با ویروس های مشابه

HMPV از نظر علائم و نحوه انتقال به ویروس RSV (ویروس تنفسی سنسیشیال) شباهت دارد. هر دو ویروس می‌توانند باعث عفونت‌های تنفسی شدید در نوزادان و سالمندان شوند، اما RSV بیشتر در نوزادان زیر شش ماه علائم شدید ایجاد می‌کند، در حالی که HMPV معمولاً بین 6 تا 12 ماهگی به اوج شدت می‌رسد.

راه‌های انتقال ویروس HMPV

HMPV از طریق تماس نزدیک با افراد آلوده یا سطوح و اشیاء آلوده منتقل می‌شود. راه‌های رایج انتقال عبارتند از:

تشخیص ویروس HMPV

تشخیص HMPV معمولاً بر اساس علائم و سابقه‌ی پزشکی انجام می‌شود. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است از آزمایش‌های سواب بینی یا گلو برای شناسایی ویروس استفاده کند. تصویربرداری‌هایی مانند رادیوگرافی قفسه‌ی سینه نیز در موارد عفونت‌های شدید تنفسی ممکن است انجام شود.

درمان ویروس HMPV

در حال حاضر هیچ داروی ضدویروسی خاصی برای HMPV وجود ندارد. درمان بیشتر بر مدیریت علائم متمرکز است و شامل موارد زیر می‌شود:

آیا برای متاپنوموویروس انسانی به آنتی بیوتیک نیاز دارید؟

خیر، آنتی بیوتیک ها فقط باکتری ها را درمان می کنند. از آنجایی که HMPV یک ویروس است، آنتی بیوتیک ها از شر آن خلاص نمی شوند. گاهی اوقات افرادی که از HMPV پنومونی می گیرند نیز همزمان دچار عفونت باکتریایی می شوند (عفونت ثانویه). اگر پزشک شما آنتی بیوتیک تجویز می کند، برای درمان هر گونه عفونت ثانویه است.

مدت زمان درمان ویروس اچ ام پی وی چقدر است؟

موارد خفیف ویروس متاپنومو انسانی معمولاً چند روز تا یک هفته طول می‌کشد. اگر به شدت بیمار باشید، ممکن است زمان بیشتری طول بکشد تا بهبود یابید. همچنین ممکن است علائمی مانند سرفه باقی بمانند که برای از بین رفتن زمان بیشتری نیاز دارند.

پیشگیری از ویروس HMPV

اگرچه واکسنی برای HMPV وجود ندارد، اما می‌توان با رعایت نکات بهداشتی خطر ابتلا به این ویروس را کاهش داد:

آیا HMPV خطر یک پاندمی جدید را دارد؟

بر خلاف ویروس کرونا، HMPV یک ویروس جدید نیست و بیش از 20 سال است که شناسایی شده است. این ویروس معمولاً باعث عفونت‌های فصلی می‌شود و تهدید جدی برای یک پاندمی جهانی محسوب نمی‌شود. با این حال، نظارت دقیق بر شیوع این ویروس ضروری است تا از بروز عوارض جدی در گروه‌های آسیب‌پذیر جلوگیری شود.

چگونه از خود در برابر HMPV مراقبت کنم؟

می‌توانید علائم خفیف و مشابه سرماخوردگی HMPV را در خانه مدیریت کنید:

چه زمانی برای ویروس HMPV باید به پزشک مراجعه کنم؟

با یک پزشک تماس بگیرید اگر:

چه زمانی برای ویروس اچ ام پی وی باید به اورژانس مراجعه کنم؟

به اورژانس بروید یا فوراً مراقبت‌های پزشکی دریافت کنید اگر شما یا کودکتان علائم بیماری شدید دارید، از جمله:

نتیجه‌گیری

ویروس متاپنوموویروس انسانی (HMPV) یک ویروس شایع و نسبتاً خفیف است که می‌تواند در برخی گروه‌های خاص باعث بیماری شدید شود. آگاهی از علائم، راه‌های انتقال و روش‌های پیشگیری می‌تواند به کاهش خطر ابتلا کمک کند. اگرچه شیوع اخیر این ویروس در چین باعث نگرانی‌هایی شده، اما این ویروس در حال حاضر تهدیدی برای یک بحران بهداشتی جهانی محسوب نمی‌شود. با این حال، در ایران نیز باید مراقبت‌های بهداشتی و آگاهی عمومی در زمینه بیماری‌های تنفسی ادامه یابد تا از بروز موارد شدید جلوگیری شود.